Category Archives: СИЁСИЙ ҚАТАҒОН
Жаноб Мирзиёев! Навоий вилояти Кармана туманига ташрифингиз чоғида нега ногирон журналист аёл Дилдора Боймуродовани уй қамоғига олдилар?
Хурматли Шавкат Миромонович!
Сиз халқ билан мулоқот қилиш мақсадида Навоий вилоятига ташриф буюрдингиз. Сизни 2017 йилни «Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили» деб атаганингиз қаерда қолдию, Навоий вилоятига ташриф буюрган пайтингизда Кармана туманилик 2 нафар фарзанди билан минг азобларда ҳаёт кечираётган ногирон журналист аёл Дилдора Боймуродова хонадонини қуршовга олиб, уни ва фарзандларини уй қамоғига олганингиз сабаби нимада?
Муҳаммад Исмоил: Бугун Ўзбекистон халқ шоири РАУФ ПАРФИ вафот этган кун
ШЕЪРИЯТ ГАМЛЕТИ!
Ҳаётимда Рауф Парфи даври 1981- йил 20- октябрда бошланган. Ўшанда биз, журналистика факультети талабалари Сирдарёда пахта теримида эдик.
Айни номозшом. Бироз қораяётган тип-тиниқ осмон. Уфққа бош қўяётган қип – қизил қуёш тафтсиз нур сочиб, хайрлашмоқ учун бемажол қараб турибди.
Хивчиндай яланғоч ғўзалар, рутубатли ҳаводан нам тортган. Қоронғу тушмай этакни тўлдириш илинжида, шоша – пиша пахта терар эканмиз, пешонамиздан оққан маржон – маржон тер кўзни тўлдиради, қад ростлаб, атрофга қараймиз. Негадир кун бўйи кўринмаган оппоқ тоғлар ёнгинамизда пайдо бўлган эди, кузак шамоллари сарғайган баргларни, ям – яшил майсалар устида у ёқдан – бу ёққа ўйнаб юрарди. Зуҳро юлдузи ҳали қуёш ботмасдан туриб нақ пешонамиз устида ярқираб намоён бўлган эди.
Мўътабар Тожибоева: CENLIBART «суд тиббий эксперти» – психолог Нигяр Ахмедбекова, Ўзбекистонликлар фахри Елена Урлаевадан қўлингни торт!
Умри давомида Ўзекистондаги диктатура режимига қарши курашиб, демократия, инсон ҳуқуқлари ва эркинликларини ҳимояси учун курашгани, бонг ургани учун нафақат ўзининг балким бутун бошли оила аъзолари, яқинларининг тақдири ачинарли холатда бўлган саноқли миллат жонкуярларини Ўзбек хукумати йиллар давомида оёқ ости қилгани, хўрлагани учун энди дуч келган қаланғи қасанғи ҳам истаганича тепалаяпти.
Кураш майдонидаги ўз фикрдошларимиз, ҳаммаслакларимизга туҳмат, бўҳтон тошлари ёғилаётган бир паллада ўзимиз таниган, билган, инсоният хурлиги, озодлиги учун курашаётган дўстларимизни ҳимояси учун бир оғиз сўз айта олишга қурбимиз етмайдиган бўлса бизларни инсонлигимиз қаерда қолади?
Сиёсий маҳкумлар тақдирига бир назар
“Мен отам билан 12-14 ноябрь кунлари Жаслиқдаги колонияда учрашдим. У эзгин кайфиятда эди. Бу одам ўз тақдири Ўзбекистон ичида адолатли ҳал этилишига ишонмай қўйган. Мен отамни жуда қариб кетган, синдирилган аҳволда кўргач, бундай давом этиши мумкин эмаслигига амин бўлдим. Ахир кимдир нафақат қамоқхоналар, балки мамлакатнинг ўзида ҳам содир бўлаётган адолатсизликлар ва қонунсизликлар ҳақида очиқ гапириши керак.
Сўнгги учрашув пайтида отам менга ўз қони билан “SOS! 15 ЙИЛДАН БЕРИ СУДНИ КУТАЯПМАН! Ё СУДЛАНГЛАР, ЁКИ ЎЛДИРИНГЛАР! ОЛЛОҲДАН ҚЎРҚИНГЛАР – У СИЗЛАРНИНГ УСТИНГИЗДАН ҲАМ ҲАКАМДИР!” дея ёзилган чойшабини бериб юборди.
Биринчидан, Россия мен учун отамни қутқариш ва Ўзбекистондаги вазиятни ўзгартиришда далда ва ёрдам топа оладиган Ўзбекистонга яқин бўлган мамлакат. Иккинчидан, менинг отам Рустам Усмонов Россия Федерацияси фуқаросидир. Менда унинг Ўзбекистондаги Россия элчихонаси муҳри босилган паспортининг фотосурати бор.
Журналист Муҳаммад Бекжонов 1954 йилда туғилган. У дунёдаги узоқ йиллардан буён қамоқда қолаётган оз сонли журналистлар қаторига киради. У «Эрк» мухолиф партиянинг вакили ва шу партия газетасининг бош мухаррири бўлган. Уни 1999 йилда Киевдан ўзбек махсус хизмати томонидан ўғирлаб кетилган.
У 1999 йилнинг 15-март кунги адолатсиз судлов хукми билан Жиноят Кодексининг 10 та моддасидаги жиноятларни содир этганликда қораланиб, сохта айбловлар билан 15 йил муддатга озодликдан маҳрум қилинган.
Озодликка чиқиши арафасида 2012 йил 25-январда Жиноят Кодексининг 221-моддаси (Жазони ижро этиш муассасаси маъмуриятининг қонуний талабларига бўйсунмаслик) билан унга 5 йил муддатга қамоқ жазоси узайтирилган.
2013 йилда у “Чегара билмас мухбирлар” халқаро ташкилотининг Матбуот эркинлиги мукофоти совриндори бўлди.
Уни қамоқда узлуксиз қийноққа тутганлар.
Жиноят Кодексининг 221–моддаси: Озодликдан маҳрум қилиш жойида жазони ўтаётган шахснинг жазони ижро этиш муассасаси маъмуриятининг қонуний талабларига бўйсунмаслиги ёхуд маъмуриятнинг ўз фаолиятини амалга оширишига бошқача йўсинда тўсқинлик қилиш (башарти, маҳкумга нисбатан бир йил мобайнида жазони ўташ тартиби талабларини бузганлиги учун жазони ижро этиш колониясининг карцерига ўтказиш тариқасидаги жазо қўлланилганидан ёки турмага ўтказилганидан кейин содир этилса) айби билан жиноят иши қўзғатилди.
Оила аъзолари, фарзандлари Азамжонни озод бўлиш кунларини интизорлик билан кутаётган пайтларида мудхиш хабар олдилар. Азамжонга нисбатан қўзғатилган янги жиноят иши бўйича тергов харакатлари олиб бориш учун Нукусга олиб кетилганмиш. Тасодифий хабарнинг қанчалар тўғри нотўғрилигини аниқлаш учун Озоданинг бош уриб бормаган идораси қолмади. Ваниҳоят Азамжонни дараги чиқди.
1-2 июль кунлари турмуш ўртоғи билан узоқ муддатли учрашувда бўлиб Азамжоннинг рафиқаси Озода Ёқубова унинг Жаслиқ легари ва Қорақалпоғистон Ички ишлар вазирлиги ертўласида ваҳшиёна қийноқларга солинганидан хабардор бўлиб қайтди.
Кўз ёшларини тия олмасдан фарёд уриб йиғлаётган Озодани юпатишга тил ожиз, унинг хикоясини эшитиш эса дахшат.
“Мен 29 июн куни Жаслиққа етиб бордим. 1 июл куни турмуш ўртоғим билан 2 суткалик учрашувга кирдим. Мен уни кўриб жудаям ҳайрон қолдим. Чунки мен охирги марта январ ойида кўрганимда унинг аҳволи анча яхши эди. Энди эса у жуда ҳам озиб кетган эди. Мен у билан кўришибоқ нега бунча озиб кетганлигини сўраганимда у яшашни ҳам истамаётганлигини айтди.
Турмуш ўртоғимнинг айтишича охирги 6 ой мобайнида унга нисбатан 3 марта «тартиббузарлик» содир этганликда айбланган.
Биринчи марта 24 январдан 29 январгача 5 кун изоляторда бўлди дея ҳужжатлаштиришган. Аслида у 24 январдан 29 январгача ҳеч қандай изоляторда бўлмаган ва тартиббузарлик содир этмаган бўлсада, уни мажбурлаб, руҳий тазйиқ остида тартиббузарлик содир этганлиги расмийлаштирилган қалбаки қарорга имзо чектиришган.
Иккинчи маротаба расмийлаштирилган сохта айбловлар асосида 9 февралдан 19 февралгача 10 суткага жазо изоляторига қамашган.
Энг даҳшатлиси учинчи марта 9 мартдан 29 мартгача 20 суткага жазо изоляторига умрбодлик қамоқ жазосига хукм қилинганлар сақланадиган махсус муассасадаги карцерга қамашган ва 20 сутка давомида уни ёлғиз ўзини шу камерада сақлашган.
Бундай ўта қўпол қонун бузилишини ким буюрмоқда? Азам Фармоновни учинчи марта изоляторга олиб кетишаётганда бошига қоп кийгизиб, нафас қисувчи махсус резиналик мосламадан фойдаланишган.
Унинг айтишича у бир неча марта ўзини билмай қолган. Бошини ерга теккизгудек қилиб энкайтириб, изоляторга олиб боришган. Қўлига тақилган кишандан қолган излари шу бугунгача сақланиб қолганини ўз кўзим билан кўрдим. Охирги 20 суткалик карцерда сақланиш жараёнида у қўшни камералардан келаётган оҳу-нолаларни эшитиб ўтиришга мажбур бўлган…”.
Бундай усул Ўзбекистон хукумати томонидан кенг кўлланиб келинади ва Азам Фармоновни бунингдек аянчли вазиятдан қутулиш учун ўз жонига қасд қилишга ундаш мақсадида уюштирилган бўлиши ҳам мумкин. Қамоқдалик муддатимда кўплаб жазо изоляторларига қамаган пайтларида мени ҳам ўз жонимга қасд қилишим учун мен олиб кирилган камерага арқонлар киритиб қўйгандилар. Бунингдек хўрликлар ва адолатсизликлардан тўйиб кетган махкумнинг ўз жонига қасд қилиши табиий ҳол. Буни шундай ҳолга тушганларгина яхши хис қила оладилар.
Азам Фармоновни карцердан чиққанининг 4чи куниси, 3 апрелда Жаслиқдан Нукусдаги тергов изоляторига этап қилишган. Суд 1 май куни Жиноят ишлари бўйича Қорақалпоғистон Республикаси Қўнғирот тумани судида бўлиб ўтган. Формоновни айтишича тергов пайтида ҳам, судда ҳам унинг ҳеч қандай қонуний ҳуқуқлари таъминланмаган.
Фармонов тергов жараёнида бир неча марта ўзини ҳимоя қилиш учун адвокат ёллашга имконият буришларини, оила аъзоларига хабар беришни сўраб қилган илтижолари самарасиз бўлди. Тергов якунида ҳам ва суд жараёнида жиноят иши материаллари билан танишиш, малакали юридик ёрдам олиши учун адвокат ёллаш учун оиласидагилар билан боғланиш, бир марта телефон қўнғироғи қилишга рухсат беришни сўраган илтимосномаларининг барчаси рад қилинди.
Ҳаттоки Азам Фармонов бугунги кунгача ўзига кўйилган айбловлар баён қилинган айблов хулосаси билан танишиб чиқмаган.
Суд бошланган пайтида айблов хулосаси олмаганлиги ва жиноят иши материаллари билан танишмаганлигини баён қилиб ушбу қонуний ҳуқуқларини таъминлашни судя Розовдан сўраганида судья унинг барча қонуний талабларини рад қилиш билан чекланган.
Фармонов суд жараёнида ўзининг ҳуқуқларидан фойдаланиши учун шароит яратиб беришларини ва судда унинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш учун адвокат ёллашга рухсат беришларини сўраганида судда иштирок этаётган Жазони ижро этиш жойларида қонунни назорат қилувчи прокурор Давлат Қиличев Формонов қамалгунча муддатда инсон ҳуқуқлари ташкилотида фаолият олиб борганлигини, унинг ҳуқуқий билими ўзини ҳимоя қилишга етарли эканлиги сабаб судда адвокат иштирок этишига хожат йўқлигини айтиб Фармоновни илтимосномасини рад қилишни судьяга таклиф қилган.
Фармоновга қарши кўрсатма беришга олиб борилган 2 нафар тезкор бўлим ходимлари ва 4 нафар ДПНК ходимлари судда кўргазма берарканлар Фармоновга қарай олмасдан ер чизиб, фақатгина Формоновни ўзи яхши одам эканлигини, охирида озроқ хато қилиб қўйганлигини айтишган. Гувоҳларнинг бунингдек кўргазмаларидан жазавага тушган судья “Яхши одам бўлса нима учун раскрутка қилишга олиб келгансанлар?” дея бақириб ташлаган.
9 йиллик жазо муддатини ўтаб бўлгач, Жиноят ишлари бўйича Қорақалпоғистон Республикаси Қўнғирот тумани судининг сиёсийлаштирилган хукми билан 5 йилу 26 кун муддатга яна лагерга қайтарилган Азам Фармонов тергов жараёнида бошига қоп кийдирилиб, ўлим ҳолатига келтирилгани, камераларда такомиллаштирилаётган қийноқ усуллари билан унга азоб берилгани ҳақидаги кўргазмаларини судья эшитишни ҳам истамаган.
Ваҳоланки суд жараёни пайтида орадан бир ойча вақт ўтганига қарамай ҳуқуқ ҳимоячисининг танасидан қийноқ излари кетмаганди. Бадани моматалоқ бўлган, қийноқлар зарбидан синиққан ҳуқуқ ҳимоячисига нисбатан суд маҳкамаси ҳам ҳарбий дала судларига хос ошиғич ўтказилган. Маҳкамага раислик қилувчи судья Розов ҳатто унинг айблов хулосасини олмаганига ҳам эътибор қаратмай қоғозлардагина мавжуд бўлган гувоҳлар билан ўз ҳукмига якун ясаган.
Ҳимоя ҳуқуқи билан таъминланмаган Азам Фармонов ўзига қарши яна кимлар кўрсатма берганларини ҳам билмаган. Фақатгина қамоқхона вакилларининг берган кўргазмаларидан маълум бўлишича Фармоновга қарши расмийлаштирилган хужжатларда махкум Алишер Абдуллаев жабрланувчи сифатида талқин қилинган ва эмишки Азам Фармонов махкум Алишер Абдуллаевни семиз, чўчқа, бақалоқ деб ҳақорат қилганмиш. Жабрланувчи Абдуллаевни судга келтириб ҳам ўтиришмаган, унинг кўргазмасини суд эшитмаган, расмийлаштирилган сохта хужжатлар асосида Фармоновни 5 йил 26 кун озодликдан махрум қилишга хукм чиқарган.
Суд давомида Азам Фармонов зўрға қўлга киритгани 3 вароқ қоғозни орқа олдини тўлдириб, ўзини айбсизлигини исботловчи ҳимоя нутқи ёзган. Ҳимоя нутқида у ўзини ҳеч қандай айби йўқлигини судга исботлаб берган. Жумладан махкум Алишер Абдуллаевни семиз, чўчқа, бақалоқ деб ҳақорат қилиши умуман мантиққа зидлиги, чунки Алишер Абдуллаев умуман семиз эмас, аксинча озғингина инсон эканлигини ҳам уқтириб ўтган.
Лекин суд Фармоновнинг ҳимоя нутқида келтирган далилларни умуман инобатга олмаган. Судда иштирок этган Жазони ижро этиш жойларида қонунни назорат қилувчи прокурор Давлат Қиличев ўз маърузасида Фармоновга 5 йилу 26 кунлик қамоқ жазоси беришни айтган. Судья Розов прокурор айтган муддатга озодликдан махрум қилишга хукм чиқарган.
Азам Фармонов суддаги охирги нутқида ўзига берилган 9 йиллик жазо муддатни тўлиқ ўтаганлигини, унинг 2 нафар ёш фарзандлари жуда ҳам қийналганлигини, уни жуда ҳам интизорлик билан кутишаётганлигини, лекин унга нисбатан суд яна шафқатсизлик қилганлигини таъкидлаб уларни худога солганлигини ва уларни ҳам ўзи каби адолатсиз суднинг хукми билан қамалишларингни, мазлумларнинг охи ноласи етиб уларни худо уришини айтиб, ўз сўзини якунлаган.
Азамжон Фармоновга нисбатан расмийлаштирилган айблов хулосаси ва хукмни қўлга киритиш ортидан бир ойдан бери Тошкент ва Нукус орасида сарсон қилинаётган адвокат, жамоатчи ҳимоячилиги расмий идоралар томонидан куракда турмайдиган важлар билан эътироф этилмаётган Ўзбекистон инсон ҳуқуқлари “Эзгулик” жамияти фаоли Абдураҳмон Ташановга кўра, мазкур ишнинг сиёсий мотивлар билан мустаҳкамланганига шубҳа йўқ. Бинобарин, “Эзгулик” жамияти вакили июнь ойи бошида қилган мурожаатига орадан қарийб бир ой ўтгач, қониқарсиз жавоб олиши фикримизни исботлаб турибди.
Бухоролик МХХ қотиллари шериги «ёлланма адвокат»га қўзғатилган интизомий иш Адвокатлар палатасида мухоқама қилинмоқда
Ўзбекистон Республикаси Адвокатлар Палатаси раиси Р.Аҳмедовнинг Республика Адвокатлар Палатаси Бухоро вилоят ҳудудий бошқармаси бошлиғи З.Муҳамедовага жўнатган хатига кўра 2016 йилнинг 30 декабргача Бухоро вилоят Адвокатлар Палатаси Рахим ва Илхом Ибодовларнинг ғайриқонуний хибсга олиб, уларга қийноқ қўлланишида иштирок этган «ёлланма адвокат» Хожиев Жалилнинг устидан интизомий иш қўзғаб, мухокамасини қилишлари керак эди.
ЎХҲ сайтидаги «Малоҳат Эшонқулова: Инсон тубанлигининг чегараси борми?» туҳмат мақола тўлиқ варианти
Менга – Мўътабар Тожибоевага қарши тухмат ва бўҳтонлардан иборат бўлган «Малоҳат ЭШОНҚУЛОВА: Инсон тубанлигининг чегараси борми?» номли менинг шаъним, қадр қимматимни таҳқирловчи мақола бугун ўзгартирилиб, менинг шаънимга ёзилган барча бўхтонлар олиб ташланибди. Менимча бу мақолага муносабатимни сўраб фесбокда ёзганларга жуда чиройли жавоб тайёрлаётганимни, шу кунларда эълон қилишимни айтиб берган жавобим сабаб бўлган.
Лекин бу тухмат мақоланинг олиб ташланиши менинг ҳуқуқларимни бузилмаган деб хисобламайди. Бу «Ижод маҳсули»да баён қилинган туҳмат ва бўхтонларга «ижодкор» Малоҳат Эшонқулова ҳам, бу туҳматни ўзи бошқарадиган интернет нашрида чоп қилишга рухсат берган «Жиходчи ва радикалист» Муҳаммад Солиҳ ҳам жавоб беришлари шартлиги боисидан Ўзбекистон Халқ Ҳаракатининг сайтидан олиб ташланган, аниқроғи қисқартирилишидан олдинги тўлиқ вариантини жамоатчиликка тақдим қилишга қарор қилдим.
Диққат янгилик! Ўзбекистон шароитида илк бора қийноқларда иштирок этган ёлланма адвокатга интизомий иш қўзғатилди!
Бу янгилик Ўзбекистон шароитида биринчи марта дуч келинаётган янгиликдир. Биринчи марта қийноқ қурбони бўлиб, ваҳшиёна қийноқлар қўлланилгани натижасида қилмаган жиноятларини қилганлигини тан олишга мажбур бўлганини баён қилганида, ёлланма адвокатнинг жиноятлари ҳақида баён қилганида судьялар қулоқ тутмаган, бу жиноий хатти харакатларга ҳуқуқий баҳо бериб зудлик билан ажрим чиқариш ўрнига қийноқ қурбонини жиноятчи дея уни узоқ йилларга қамоқ жазосига хукм қилинган бир пайтда ўша маҳкумдан ҳақиқий ҳолат бўйича фикрларини баён қилишни сўралиши, ўша маҳкумнинг берган кўргазмаси асосида ёлланма адвокатга нисбатан интизомий иш қўзғатишга қарор қилиниши – бу Ўзбекистон шароитида тасаввур қилиш мумкин бўлмаган янгиликдир. Бу янгилик Ўзбекистон инсон ҳуқуқлари устивор мамлакатлар сафига қўшилиши мумкинлигига умид уйғотадиган янгиликдир.
Эслатиб ўтамиз: Илҳом Ибодовнинг қийнаб ўлдирилгани ва Раҳим Ибодовнинг адолатсиз судлов натижасида 8 йилга қамоқ жазосига хукм қилингани борасида «Ўтюраклар Клуби» Инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш халқаро ташкилоти Мўътабар Тожибоева номидан 25 июль куни БМТ инсон ҳуқуқлари кўмитаси ҳамда Қийноқларга қарши кўмитасига шикоят топширилган.
Сиёсий қатағон (сиёсий ва диний маҳкумлар), қийноқ қурбонлари, адолатсиз судлов қурбонлари оқланиб, озодликка чиқарилсинлар!
Ўзбекистонда амнистия акти тўғрисидаги қарор ижроси юзасидан
Б А Ё Н О Т
Халқаро ҳамжамиятга
Инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш халқаро
ташкилотлари ва институтларига
Ўзбекистон ҳукуматига
Инсон ҳуқуқлари ва демократия учун
курашаётган дунёдаги барча журналистларга
Биз, “Ўтюраклар клуби” инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш халқаро ташкилоти ва Фуқаролик Жамияти «Муқобил Ўзбекистон» Мувофиқлаштириш Кенгаши вакиллари, Ўзбекистонда Амнистия тўғрисида қарор қабул қилингани ҳақидаги хабарни озроқ ҳаяжон ва умид билан қарши олдик.
Ўзбекистон ҳокимият вакилларига Ўзбекистон фуқаролик жамияти вакилларидан таклифлар
Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисига ҳамда Вазирлар Маҳкамасига
Ўзбекистон ва хориждаги Фуқаролик жамияти вакилларидан
ТАКЛИФЛАР
Биз Ўзбекистон Фуқаролик жамияти вакиллари, президент Ислом Каримов вафоти муносабати билан Ўзбекистонда янги сиёсий жараёнлар бошланади, деган катта умиддамиз!
Амалдаги олий ҳокимият бошқаруви вакилларига мамлакатда демократик жамият қуриш учун Ўзбекистон Фуқаролик жамияти вакиллари томонидан қўйилиши керак бўлган таклифлар рўйхатини тузишни бошлаганимизни эълон қиламиз!
Мазкур таклифларни нафақат Ўзбекистон Фуқаролик жамияти вакиллари, балки Халқаро ташкилотлар вакиллари, Халқаро жаҳон ҳамжамияти ҳам Ўзбекистон ҳокимияти олдига қўйишлари керак деб ҳисоблаймиз.
Биз Ўзбекистон ичкарисидаги ва мамлакатни ташлаб кетишга мажбур бўлган фуқаролик жамияти фаоллари Ўзбекистон ҳукуматининг Ватанимиз равнақи йўлида амалга оширадиган ҳар бир эзгу ҳаракати, ҳар бир қарорини қўллаб қувватлашга, ушбу мақсад йўлидаги фаолиятда кўмакдош бўлишга тайёр эканлигимизни билдирамиз.
Чорасиз она йиғлар, йиғлар она у! (Хурсанд Ражабова изтироблари)
Бугунги дастуримиз қийноқ қурбонлари бўлган бухоролик ака-ука Ибодовларнинг аянчли тақдирига бағишланади. Эслатиб ўтамиз, бу туркумдаги эшиттиришларимиз дастурларимизнинг аввалги сонларида эфирга узатилган эди.
Уч ой аввал «Ўтюраклар клуби» инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш халқаро ташкилотига Хурсанд Ражабовадан қилинган мурожаатдан кейин «Ўтюраклар клуби» бу иш бўйича шу кунгача мунтазам равишда шуғулланиб келмоқда.
